مجموعه باغ دولت آباد یزد

در انتهای محور اصلی باغ و متصل به دیوار جنوبی است، در واقع کوشک اصلی باغ محسوب می شود و به سبب وجود بادگیر مرتفع آن شهرت خاصی دارد. این عمارت جهت استفاده برای میهمانی های خانوادگی خان در ایام گرم سال بوده است. عمارت هشتی دارای سه اتاق بزرگ با درب های اُرُسی و حوض خانه ای (با حوض یکپارچه مرمرین) در وسط است. طبقه فوقانی یک تالار و صفه و منظر دارد. بادگیر عمارت نیز به تقلید خود بنا که هشت ضلعی می باشد؛ در هشت وجه بر فراز آن ساخته شده است.

یکی از شاخصه های باغ ایرانی وجود حصار و برج دیده بانی در حریم باغ می باشد. باغ دولت آباد یزد نیز از این قاعده مستثنی نیست. حصار و برج دیده بانی باغ از آنجا که دارالحکومه بوده و حاکم شهر در آن سکونت داشته، جهت تامین امینت آن ایجاد شده است. امروز یک برج دیده بانی در ضلع جنوبی باغ بجامانده است و دیوارهای حصار نیز از چینه ساخته شده اند.

براساس وقف نامه ی برجا مانده از باغ، قنات دولت آباد از حوالی شهر مهریز در فاصله ی 35 کیلومتری جنوب غربی شهر یزد سرچشمه می گرفته. با تحقیقات انجام شده در تواریخ محلی و همچنین بررسی های باستان شناسی، مشخص گردید که قدمت ساخت قنات دولت آباد به دوره آل مظفر (قرن هشتم هـ.ق) باز می گردد سپس محمدتقی خان قنات آبشاهی را خریداری نموده و ضمن احیاء آن، با افزایش طول مسیر قنات، از آب آن برای آبادانی باغ بهره گرفته و موجب تغییر نام قنات آبشاهی به دولت آباد شده است و طول آن بیش از 70 کیلومتر می باشد.